Geçici vergi, vergi yılı içindeki kazanç veya gelirin tahmini olarak önceden ödenen vergidir. Vergi dönemi sonunda tam vergi hesaplaması yapılana kadar geçici vergi ödenir. Geçici vergi, bir vergi mükellefinin ilgili dönemdeki tahmini kazancı veya geliri üzerinden hesaplanır ve ilgili dönemde ödenmesi gereken toplam vergi miktarının bir kısmını temsil eder.
Geçici vergi genellikle şirketler, serbest meslek sahipleri ve diğer ticari faaliyetlerde bulunan mükellefler için uygulanır. Bireysel gelir vergisi mükellefleri genellikle geçici vergi ödeme yükümlülüğüne tabi değildir.
Geçici vergi hesaplaması, tahmini kazanç veya gelirin üzerinden yapılır. Bu genellikle geçmiş yıllardaki gelirlerin ve giderlerin dikkate alınarak yapılır. Geçici vergi, genellikle yılın belirli dönemlerinde ödenir. Örneğin, Türkiye’de dört eşit taksitte (mart, haziran, eylül, aralık aylarında) ödenir.
Geçici vergi hesaplama yöntemi ülkeden ülkeye ve vergi sistemine göre değişiklik gösterebilir. Birçok ülkede, geçici vergi oranları, tahmini gelirin veya kazancın belirli bir yüzdesi olarak belirlenir. Bu oranlar genellikle ilgili vergi mevzuatında belirtilir. Tahmini vergi hesaplandıktan sonra, mükellef bu miktarı belirlenen tarihlerde ödemekle yükümlüdür.
Geçici vergi, ilgili dönem sonunda gerçek vergi hesaplaması yapılıp beyanname verildikten sonra, ödenen geçici vergi miktarından düşülebilir veya iade edilebilir. Gerçek vergi hesaplaması, tüm gelir ve gider kalemlerinin dikkate alındığı ayrıntılı bir değerlendirme yapılmasını gerektirir.
Geçici vergi, mükelleflerin vergi yükünü düzenli bir şekilde ödemelerine olanak sağlar ve yıl sonunda büyük bir vergi ödeme yüküyle karşılaşmamalarını sağlar. Ancak geçici vergi, sadece tahmini verilere dayandığı için gerçek kazanç veya gelirden farklı olabilir. Bu nedenle, gerçek vergi hesaplamasının yapılması ve gerekirse ilave vergi ödemesinin yapılması gerekmektedir.